Evli çifte vurup kaçan konsolos eşi çıktı
Beşiktaş
Bebek'te bir ciple seyir halindeki motosiklete çarptıktan sonra olay
yerinde durmayıp kaçan sürücünün İstanbul İsviçre Konsolosu Florian
Köppel'in eşi Andrea Köppel olduğu ortaya çıktı
http://gundem.milliyet.com.tr/evli-cifte-vurup-kacan-konsolos-esi-cikti/gundem/gundemdetay/05.02.2013/1665015/default.htm
anbul Bebek'te bir ciple,
seyir halindeki bir motorsiklete çarptıktan sonra olay yerinde durmayıp kaçan
sürücünün İstanbul İsviçre Konsolosu
Florian Köppel'in eşi Andrea Köppel
olduğunu öğrendik basından. Olayın şokuyla olay yerinden kaçtığı yönünde ifade
verdiği öğrenilen Andrea Koppel'in göz altına alınmadan savcılığa çıkarılacağı da
başka bir bilgiydi medyada yer alan. 34 JS 2612 plakalı motorsikletle
Arnavutköy yönüne doğru giderken uğradığı kazada eşi Doğan Durmuş İnal ile
birlikte yaralanan Filiz İnal'ın durumunun ağır olduğunu da öğrendik.
Diplomatlar ülkelerini temsil ederler. Ülkelerinin eğitilmiş, seçilmiş, bu
temsil için layık görülmüş kişileridir diplomatlar ve davranışları ülkeleri
hakkında da, ilkemize bakış açıları hakkında da fikir verir elbet.
“ Bana
arabanı nereye park ettiğini göster, ben de sana ülkenin ne kadar yolsuzluk
içinde olduğunu söyleyeyim”
diyerek özetleyebileceğimiz bir savı iki Amerikalı bilim insanı New
York’taki diplomatların park yasaklarını çiğneme alışkanlıklarına bakarak
yaptıkları yoğun bir istatistik çalışmasıyla ortaya koymuşlar.
Sözgelimi Almanlar park cezalarını Türk meslektaşlarına göre daha çok göz ardı
etmişler.
Amerika da doğru park etmek önemlidir. “Burada park etmeyi aklınızın ucundan bile
geçirmeyin - Don't even THINK about
parking here “ yazan, bizdeki “ Park
etmek yasak, Park yapmayınız, Garajdır park yapılmaz “ yazan uyarılara benzer bazı uyarılar
dışında genelde park işaretlerine pek rastlanmaz. Onun yerine kaldırım
kenarlarında değişik renklerde çizgiler vardır. Durma yasağı kırmızıyla, beyaz
kısa durmalar için, sarı yük indirme bindirme alanları gibi anlamlar içerir.
Amerika’ya ilk kez kısa bir gezi yapıyorsanız ve daha
önce bu konuyu araştırmadıysanız, size söylenmediyse, sarı çizginin yanına ‘ Ne güzel, boş bir park yeri ’ diyerek arabanızı park etmişseniz, geri
geldiğinizde arabanın sileceğinde bulduğunuz park cezasına şaşırabilirsiniz.
Tabi bu arada arabanızı çektirmedilerse.
New York’ta görev yapan diplomatlar yıllarca diplomatik dokunulmazlıklarından
dolayı park cezası ödemek zorunda değillerdi ve diplomat plakalarıyla
metropolün ortasında park ücreti ödemeksizin bu ayrıcalıklarını bedava park
etmek için kullanmışlar. Elbette her diplomat bu ayrıcalığı kötü kullanmamış ya
da sık olarak kötü kullanmamıştır. Ancak trafik cezası yazan memurlar
arasında.
geri kalmış ya da adı yolsuzluklarla anılan ülkelerden gelen diplomatların bu
ayrıcalığı kötü kullanarak park yasaklarını daha sık çiğnedikleri konusunda bir
düşünce oluşmuş.
Birer yolsuzluk (corruption)
uzmanı olan Columbia Business School’ dan Raymond Fisman ve California
Üniversitesinden Edward Miguel istatistik verileri kullanarak tamamen
matematiksel ve bilimsel olarak bu konuyu araştırmaya karar vermişler. (Ayrıca bu iki yazarın ‘Economic Gangsters’ adlı kitabını öneririm)
Verileri doğrudan New York belediyesinden istemişler. Belediyedekiler
birilerinin bu konuyla ilgilendiğine oldukça sevinmişler ve severek yardımcı
olmuşlar.
1997 Kasımından Ekim 2002 arasına değin yazılan 150,000 kadar park cezasını
bilgisayara yüklemişler ve analiz etmişler. Bunların arasında ödenmemiş 18,000
milyon dolarlık park cezası bulunuyormuş. New York belediyesi için bile
küçümsenmeyecek, önemsenmeyecek bir rakam değil.
Park cezaları istatistikçiler için cezanın kesildiği
aracın plakası, hangi ülkenin diplomatına ait olduğu vs. gibi oldukça ayrıntılı
ve değerli bilgiler de içeriyormuş. Bu verilere göre yüzde 43 ile en sık park
cezası sarı çizgili yükleme alanlarına park edenlere yazılmış.
‘Kendisine verilen yetki ve
ayrıcalıkları kişisel çıkarları için kullanmak’ olarak tanımlayacak olursak yolsuzluğu, park yasağını çiğnemekle yolsuzluk
arasında ilişki kurmak zor olmasa gerektir. Araştırmacılar da diplomatların
araçlarını park etme davranışlarının ülkelerindeki yolsuzluklarla ilgili
ipuçları verebileceğini savından yola çıkmışlar.
Gerçekten de dünya bankasının ülkelerin yolsuzluk
haritasını çıkarttığı, belli kriterlere göre ülkeleri yolsuzluk sıralamasına
soktuğu ‘dünya saydamlık
istatistikleriyle -Transparency International’ karşılaştırıldığında bu sav
geçerliliğini istatiksel olarak kanıtlamış.
Almanlar diplomat başına yılda bir ceza alırlarken, Norveç, İsveç, Danimarka ve
Kanada hiç kural çiğnememiş ülkeler arasında yer almışlar. Bu disiplinli kuzey
ülkelerinin New York’ta da kurallara uyması pek şaşırtıcı gelmemiş
araştırmacılara.
Ama Türk diplomatlar şaşırtmış. Türk diplomatlar da diğer Ortadoğulu meslektaşları
kadar park yasaklarını çiğnemişler… Diplomat oldukları için
dokunulmazlıklarından dolayı bu park cezalarını her ne kadar ödemeleri
gerekmeyebilse de hiç geciktirmeden bu cezaları vaktinde ödemişler! Bu davranış
Amerikalılar tarafından oldukça ilginç olarak değerlendirilmiş olsa gerektir.
Park cezalarıyla ülkelerdeki yolsuzluk arasındaki
ilişki sadece New York’la sınırlı değil kuşkusuz. Benzer bir araştırma Londra’da
da yapılmış ve benzer sonuçlar bulunmuş.
(Londra’daki
cezalar araçlara değil doğrudan elçiliklere yazıldığından New York’taki ceza
tutanakları kadar ayrıntılı değilmiş. Yani her şeyi ayrıntılı tasarlamak ve not
etmek aslında ne kadar önemli değil mi?)
Edward Miguel’e göre 2003 yılının ilk beşinde Libya, Suudi Arabistan, Nijerya,
Gürcistan ve Çin var.
Araştırmadan başka sonuçlar da çıkarmak
mümkün olmuş. Park cezalarını etkileyen tek faktör ülkelerindeki yolsuzluk
değilmiş. Ülkelerindeki ortalama gelir durumu, ABD ye karşı beslenen sempati ya
da antipati de park yasaklarına uyumu etkiliyormuş bu araştırmaya göre. ABD ye
antipatisi olan diplomatlar yasakları takmayıp daha sık çiğniyorlarmış.
Diplomatların New York’ta kalma süreleri de ceza
sayısını etkileyen bir diğer faktörmüş. Ne kadar uzun süre kalırlarsa yazılan
ceza sayısı da o kadar artıyormuş. Bir kere ceza yiyip te yanlarına kar
kaldığını, hiçbir şey olmadığını fark ettiklerinde park yasağı çiğneme oranları
yüzde 8 ila yüzde 18 arasında artış gösteriyormuş.
(Canı yanmayan adam ne kadar eğitimli
olursa olsun raydan çıkabiliyor demek. Bu gözlemi ben de yapmış ve yazmıştım. Bakınız.
)
http://www.gazetea24.com/makale_Egitim-sart_1187.html
New Yorklu memurlar diplomatik dokunulmazlığı olan
diplomatlara karşı artık eskisi gibi çaresiz değiller. 2002 yılının başlarından
beri belediye de elçiliklere baskı yapıyor ve elçilik başına verilen diplomatik
plakaları kısıtlıyor. Sözgelimi bazı elçiliklin artık eskisi gibi 5 değil
sadece 3 tane ayrıcalıklı plakası var artık. Ya da aracın çektirileceği, hatta
ülkelerine yapılan Amerikan yardımlarının kısılacağı gibi üstü örtülü tehditler
iletilebiliyormuş. Be önlemler hızla etkisini göstermiş bile. Diplomatların
yasak çiğnemeleri hızla gerilemiş durumda. Sorun her ne kadar tamamen çözülmüş
olmasa da oldukça azalmış durumda.
Görüldüğü gibi bir ülke kendi kurallarını uygulayacaksa, saygınlığını
koruyacaksa bir şekilde uyguladığı yaptırımlarla bunu sağlayabiliyor.
Yolsuzluklar da yolsuzluk yapanların canını yakarak önemli derecede
azaltılabiliyor.
Bu araştırmalardan hepimiz için çıkartılacak dersler var sanırım.
- Bakalım girişte alıntıladığımız medyada yer alan kaza ile ilgili gelişmeler
nasıl seyredecek, medya ne kadar takipçisi olacak.
- Ankara’da da yabancı diplomatlarla ilgili benzer istatiksel veriler ve
araştırmalar var mı?
- Varsa bu araştırmadan yabancıların bizim ülkemizle ilgili algıları hakkında
ipuçları çıkartılabilir mi?
- Kendi milletvekillerimiz ve bakanlarımızın trafik cezaları, trafik polisine
davranışları kendimizle ilgili algımızı etkiliyor mu?
- Kendimizin kendimizi algılayışımızla, yabancıların bizi algılayışı arasında
bir ilişki var mı?
- Yapılacak neler olabilir? Ne türlü önlemler alınabilir?
- Sıradan vatandaşın trafikteki davranışları nasıl?
Gibi soruların yanıtını aramak istatiksel tezlere konu olabilir mi?
Aşağıda bu araştırmayla ilgili ulaşabildiğim tabloyu verdim.
New York’taki güncel durumla ilgili verilere
ulaşamadım. Hobi olarak amatör ve bilimsel gazetecilik yapmaya çalışan biri
olarak daha fazlasını araştırmak beni aştı. Ancak makalenin amacı da zaten bu
konuyu derinlemesine irdelemek değil, bu konu üzerinde düşünmeyi ve fikir
jimnastiği yapmayı sağlamaktı her zamanki gibi. Başladığım matematikle ilgili
yazıların arasına, matematik ve istatistikle güncel yaşama nasıl
bakılabileceğine, nasıl yorumlanabileceğine, matematiğin yaşamımızda nasıl
yansımasını bulabileceğine değişik bir örnek vermek istedim
Umarım bu yazımda amacına ulaşmış ve benim gibi keyif almışsınızdır.
Azalan rakamlar azalan yolsuzluk katsayısını
göstermektedir
|
Diplomat başına yılda ödenmeyen park cezası (11/97 - 11/02)
|
|
ÜLKE
|
|
Diplomat başına düşen çiğnemeler
|
Ülke başına düşen diplomat sayısı
|
1998 dünya bankası yolsuzluk indeksi
|
|
1
|
KUWAIT
|
246.2
|
9
|
-1.07
|
|
2
|
EGYPT
|
139.6
|
24
|
0.25
|
|
3
|
CHAD
|
124.3
|
2
|
0.84
|
|
4
|
SUDAN
|
119.1
|
7
|
0.75
|
|
5
|
BULGARIA
|
117.5
|
6
|
0.50
|
|
6
|
MOZAMBIQUE
|
110.7
|
5
|
0.77
|
|
7
|
ALBANIA
|
84.5
|
3
|
0.92
|
|
8
|
ANGOLA
|
81.7
|
9
|
1.05
|
|
9
|
SENEGAL
|
79.2
|
11
|
0.45
|
|
10
|
PAKISTAN
|
69.4
|
13
|
0.76
|
|
11
|
IVORY COAST
|
67.1
|
10
|
0.35
|
|
12
|
ZAMBIA
|
60.4
|
9
|
0.56
|
|
13
|
MOROCCO
|
60.0
|
17
|
0.10
|
|
14
|
ETHIOPIA
|
59.7
|
10
|
0.25
|
|
15
|
NIGERIA
|
58.6
|
25
|
1.01
|
|
16
|
SYRIA
|
52.7
|
12
|
0.58
|
|
17
|
BENIN
|
49.8
|
8
|
0.76
|
|
18
|
ZIMBABWE
|
45.6
|
14
|
0.13
|
|
19
|
CAMEROON
|
43.6
|
8
|
1.11
|
|
20
|
MONTENEGRO & SERBIA
|
38.0
|
6
|
0.97
|
|
21
|
BAHRAIN
|
37.7
|
7
|
-0.41
|
|
22
|
BURUNDI
|
37.7
|
3
|
0.80
|
|
23
|
MALI
|
37.4
|
5
|
0.58
|
|
24
|
INDONESIA
|
36.1
|
25
|
0.95
|
|
25
|
GUINEA
|
34.8
|
5
|
0.57
|
|
26
|
SOUTH AFRICA
|
34.0
|
19
|
-0.42
|
|
27
|
SAUDI ARABIA
|
33.8
|
12
|
-0.35
|
|
28
|
BANGLADESH
|
33.0
|
8
|
0.40
|
|
29
|
BRAZIL
|
29.9
|
33
|
-0.10
|
|
30
|
SIERRA LEONE
|
25.6
|
4
|
0.72
|
|
31
|
ALGERIA
|
25.2
|
13
|
0.70
|
|
32
|
THAILAND
|
24.5
|
13
|
0.26
|
|
33
|
KAZAKHSTAN
|
21.1
|
9
|
0.86
|
|
34
|
MAURITIUS
|
20.5
|
4
|
-0.20
|
|
35
|
NIGER
|
19.9
|
3
|
0.88
|
|
36
|
CZECH REPUBLIC
|
18.9
|
7
|
-0.35
|
|
37
|
LESOTHO
|
18.8
|
6
|
-0.03
|
|
38
|
BOTSWANA
|
18.5
|
8
|
-0.53
|
|
39
|
BHUTAN
|
18.4
|
5
|
-0.46
|
|
40
|
SRI LANKA
|
17.2
|
5
|
0.24
|
|
41
|
CHILE
|
16.5
|
14
|
-1.20
|
|
42
|
TUNISIA
|
16.5
|
11
|
-0.11
|
|
43
|
NEPAL
|
16.5
|
6
|
0.59
|
|
44
|
IRAN
|
15.7
|
20
|
0.63
|
|
45
|
FIJI
|
15.5
|
3
|
-0.20
|
|
46
|
ITALY
|
14.6
|
16
|
-1.00
|
|
47
|
LIBERIA
|
13.5
|
6
|
1.44
|
|
48
|
MALAWI
|
13.0
|
6
|
0.50
|
|
49
|
PARAGUAY
|
13.0
|
6
|
0.97
|
|
50
|
RWANDA
|
12.9
|
3
|
0.55
|
|
51
|
UKRAINE
|
12.9
|
14
|
0.89
|
|
52
|
SPAIN
|
12.7
|
15
|
-1.59
|
|
53
|
PHILIPPINES
|
11.5
|
20
|
0.26
|
|
54
|
GHANA
|
11.3
|
10
|
0.44
|
|
55
|
MAURITANIA
|
11.2
|
5
|
0.29
|
|
56
|
GUINEA BISSAU
|
10.8
|
10
|
0.82
|
|
57
|
ESTONIA
|
10.5
|
3
|
-0.49
|
|
58
|
MONGOLIA
|
10.2
|
5
|
0.28
|
|
59
|
ARMENIA
|
10.1
|
4
|
0.71
|
|
60
|
COSTA RICA
|
10.1
|
19
|
-0.71
|
|
61
|
COMOROS
|
9.9
|
3
|
0.80
|
|
62
|
TOGO
|
9.9
|
5
|
0.45
|
|
63
|
VIETNAM
|
9.8
|
15
|
0.60
|
|
64
|
GEORGIA
|
9.7
|
8
|
0.64
|
|
65
|
CHINA (PRC)
|
9.5
|
69
|
0.14
|
|
66
|
YEMEN
|
9.1
|
8
|
0.57
|
|
67
|
VENEZUELA
|
9.1
|
16
|
0.77
|
|
68
|
PORTUGAL
|
8.8
|
16
|
-1.56
|
|
69
|
UZBEKISTAN
|
8.8
|
5
|
0.98
|
|
70
|
MADAGASCAR
|
8.7
|
8
|
0.80
|
|
71
|
TANZANIA
|
8.3
|
8
|
0.95
|
|
72
|
LIBYA
|
8.2
|
9
|
0.91
|
|
73
|
KENYA
|
7.7
|
17
|
0.92
|
|
74
|
CONGO (BRAZZAVILLE)
|
7.7
|
6
|
0.99
|
|
75
|
CROATIA
|
6.5
|
9
|
0.33
|
|
76
|
DJIBOUTI
|
6.5
|
3
|
0.80
|
|
77
|
SLOVAK REPUBLIC
|
6.4
|
12
|
0.08
|
|
78
|
FRANCE
|
6.1
|
29
|
-1.75
|
|
79
|
INDIA
|
6.1
|
18
|
0.17
|
|
80
|
LAOS
|
6.1
|
9
|
0.70
|
|
81
|
TURKMENISTAN
|
5.8
|
4
|
1.13
|
|
82
|
PAPUA NEW GUINEA
|
5.5
|
3
|
0.70
|
|
83
|
HONDURAS
|
5.4
|
6
|
0.75
|
|
84
|
SLOVENIA
|
5.2
|
8
|
-0.83
|
|
85
|
KYRGYZSTAN
|
5.2
|
5
|
0.69
|
|
86
|
NICARAGUA
|
4.9
|
9
|
0.75
|
|
87
|
URUGUAY
|
4.4
|
11
|
-0.42
|
|
88
|
SWAZILAND
|
4.3
|
7
|
0.19
|
|
89
|
TAJIKISTAN
|
4.3
|
4
|
1.12
|
|
90
|
NAMIBIA
|
4.2
|
11
|
-0.24
|
|
91
|
MEXICO
|
4.0
|
19
|
0.39
|
|
92
|
ARGENTINA
|
3.9
|
19
|
0.22
|
|
93
|
SINGAPORE
|
3.5
|
6
|
-2.50
|
|
94
|
ROMANIA
|
3.5
|
10
|
0.38
|
|
95
|
UGANDA
|
3.5
|
7
|
0.62
|
|
96
|
HUNGARY
|
3.3
|
8
|
-0.69
|
|
97
|
MACEDONIA
|
3.3
|
4
|
0.30
|
|
98
|
BOLIVIA
|
3.1
|
9
|
0.41
|
|
99
|
PERU
|
3.1
|
9
|
0.17
|
|
100
|
HAITI
|
3.0
|
9
|
0.85
|
|
101
|
JORDAN
|
2.9
|
9
|
-0.21
|
|
102
|
BELARUS
|
2.7
|
8
|
0.60
|
|
103
|
BELGIUM
|
2.7
|
14
|
-1.23
|
|
104
|
CYPRUS
|
2.5
|
11
|
-1.38
|
|
105
|
GUYANA
|
2.3
|
5
|
0.26
|
|
106
|
AUSTRIA
|
2.2
|
21
|
-2.02
|
|
107
|
GABON
|
2.2
|
8
|
0.90
|
|
108
|
RUSSIA
|
2.0
|
86
|
0.69
|
|
109
|
LITHUANIA
|
2.0
|
7
|
-0.07
|
|
110
|
EL SALVADOR
|
1.7
|
10
|
0.27
|
|
111
|
POLAND
|
1.7
|
17
|
-0.49
|
|
112
|
GAMBIA
|
1.5
|
8
|
0.49
|
|
113
|
MALAYSIA
|
1.4
|
13
|
-0.73
|
|
114
|
TRINIDAD AND TOBAGO
|
1.4
|
6
|
-0.13
|
|
115
|
LEBANON
|
1.3
|
3
|
0.32
|
|
116
|
GERMANY
|
1.0
|
52
|
-2.21
|
|
117
|
ERITREA
|
0.8
|
3
|
-0.46
|
|
118
|
MOLDOVA
|
0.7
|
4
|
0.51
|
|
119
|
KOREA (SOUTH)
|
0.4
|
33
|
-0.11
|
|
120
|
DOMINICAN REPUBLIC
|
0.1
|
22
|
0.53
|
|
121
|
FINLAND
|
0.1
|
18
|
-2.55
|
|
122
|
GUATEMALA
|
0.1
|
9
|
0.63
|
|
123
|
NEW ZEALAND
|
0.1
|
8
|
-2.58
|
|
124
|
SWITZERLAND
|
0.1
|
10
|
-2.55
|
|
125
|
UNITED KINGDOM
|
0.0
|
31
|
-2.33
|
|
126
|
NETHERLANDS
|
0.0
|
17
|
-2.48
|
|
127
|
UNTED ARAB EMIRATES
|
0.0
|
3
|
-0.78
|
|
128
|
AUSTRALIA
|
0.0
|
12
|
-2.21
|
|
129
|
AZERBAIJAN
|
0.0
|
5
|
1.01
|
|
130
|
BURKINA FASO
|
0.0
|
5
|
0.51
|
|
131
|
CENTRAL AFRICAN REPUBLIC
|
0.0
|
3
|
0.55
|
|
132
|
CANADA
|
0.0
|
24
|
-2.51
|
|
133
|
COLOMBIA
|
0.0
|
16
|
0.61
|
|
134
|
DENMARK
|
0.0
|
17
|
-2.57
|
|
135
|
ECUADOR
|
0.0
|
9
|
0.74
|
|
136
|
GREECE
|
0.0
|
21
|
-0.85
|
|
137
|
IRELAND
|
0.0
|
10
|
-2.15
|
|
138
|
ISRAEL
|
0.0
|
15
|
-1.41
|
|
139
|
JAMAICA
|
0.0
|
9
|
0.26
|
|
140
|
JAPAN
|
0.0
|
47
|
-1.16
|
|
141
|
LATVIA
|
0.0
|
5
|
0.10
|
|
142
|
NORVEÇ
|
0.0
|
12
|
-2.35
|
|
143
|
OMAN
|
0.0
|
5
|
-0.89
|
|
144
|
PANAMA
|
0.0
|
8
|
0.28
|
|
145
|
İSVEÇ
|
0.0
|
19
|
-2.55
|
|
146
|
TURKİYE
|
0.0
|
25
|
0.01
|
